Frantz, μια ταινία, δύο ποιητές και ένας πίνακας
Η ταινία τελειώνει με την πρωταγωνίστρια να μπαίνει στο μουσείο του Λούβρου και να στέκεται μπροστά στο πίνακα του Εντουάρ Μανέ “Η αυτοκτονία”.
Εκεί θα βρει να κάθεται ήδη ένας άγνωστος της νεαρός και να περιεργάζεται τον πίνακα.
Θα ακολουθήσει ο παρακάτω διάλογος:
– Σας αρέσει και σας αυτός ο πίνακας;
– Ναι. Με κάνει να θέλω να ζήσω.
***Εντουάρ Μανέ
Ο Εντουάρ Μανέ γεννήθηκε το 1832 στο Παρίσι.
Συνδέθηκε με το κίνημα του ιμπρεσιονισμού, αν και ο ίδιος ο Μανέ δεν συμμετείχε στις εκθέσεις του κινήματος, ούτε και επιθυμούσε να εκλαμβάνεται ως εκπρόσωπος του.
Πολλά έργα του προκάλεσαν μεγάλα σκάνδαλα και θεωρήθηκαν προκλητικά για την εποχή τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα έργα του “Πρόγευμα στη χλόη” και “Ολυμπία”, για το οποία δέχτηκε προσβολές κι έγιναν ως κι επεισόδια στις εκθέσεις που τα φιλοξενούσαν.
***“Η αυτοκτονία”
Ο μικρών διαστάσεων αυτός πίνακας 38×46, στην ταινία Frantz αν και εμφανίζεται να βρίσκεται στο Λούβρο, στην πραγματικότητα βρίσκεται στην Ζυρίχη στο Foundation E.G. Bührle.
Ο πίνακας έχει χαρακτηριστεί ως η “πιο ζοφερή και ρεαλιστική απεικόνιση θανάτου που έχει ζωγραφίσει ο Μανέ.”
Στον πίνακα διακρίνουμε έναν άντρα που έχει αυτοκτονήσει πάνω σε ένα κρεβάτι, έχει αίμα στο άσπρο πουκάμισο του και υπάρχει αίμα και στο πάτωμα.
Το περίστροφο βρίσκεται ακόμα στο χέρι του αυτόχειρα, που έχει ανοικτό το στόμα.
Μια ερμηνεία του πίνακα είναι ότι:
“…O πίνακας εκδηλώνει την επιθυμία του ζωγράφου να αρνηθεί ή να ξεπεράσει τη φρίκη της αυτοκτονίας, μειώνοντας την με την απλότητα του φωτός…”
Ο συγκεκριμένος πίνακας έχει προκαλέσει διάφορους αστικούς μύθους.
Κάποιοι τον σχετίζουν με την αυτοκτονία του βοηθού του Μανέ που είχε βρεθεί κρεμασμένος στο ατελιέ του ζωγράφου.
Κάποιοι με την αυτοκτονία ενός καλλιτέχνη με περίστροφο για την οποία είχε γράψει το 1866 ο Εμίλ Ζολά.
Μια άλλη επίσης πιθανή εξήγηση είναι ότι με αυτόν τον πίνακα ο Μανέ ήθελε να σπάσει την παράδοση στην οποία η απεικόνιση μιας αυτοκτονίας μπορεί να γίνει μόνο όταν αυτή αφορά κάποιο ιστορικό γεγονός, που σχετίζεται με θυσία, ιδεαλισμό ή ηρωισμό.
Ας γυρίσουμε όμως στην ταινία του Φρανσουά Οζόν.
Το Frantz είναι μια ελεύθερη διασκευή της παλιάς κλασσικής ταινίας του Ερνστ Λιούμπιτς “Broken Lullaby” (1932 ).
Στην ταινία εμφανίζεται σε ένα γαλλικό χωρίο μετά την λήξη του πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, ένας νεαρός Γερμανός που ισχυρίζεται ότι ήταν φίλος του νεαρού Γάλλου Frantz , που όμως έχει σκοτωθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Ο νεαρός Γάλλος έρχεται σε επαφή με την αρραβωνιαστικιά του νεκρού και τους γονείς του και αναπτύσσει, μέσα από διηγήσεις για την σχέση του με τον Frantz, μια ιδιαίτερη σχέση μαζί τους.
Σε μια σκηνή η νεαρή πρωταγωνίστρια μιλάει στον νεαρό Γάλλο για την γνωριμία της με τον Frantz και για όλα αυτά που τους ένωσαν.
– Πως γνωριστήκατε;
– Δε σας είπε;
– Όχι.
– Σε ένα βιβλιοπωλείο όταν σπουδάζαμε. Εκείνος έψαχνε Γαλλική ποίηση…κι εγώ έψαχνα Γερμανική. Με ρώτησε ποιος ήταν ο αγαπημένος μου ποιητής. Εγώ του είπα για τον Ρίλκε. Κι εκείνος για τον Βερλαίν.
***Ράινερ Μαρία Ρίλκε
Ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου του 1875 και ήταν Γερμανός λυρικός ποιητής και πεζογράφος.
Τα δύο διασημότερα έργα του είναι τα “Σονέτα στον Ορφέα” και οι “Ελεγείες του Ντουίνο”.
Ο αστικός μύθος που περιβάλλει την ζωή του κάνει λόγο ότι συνδέθηκε ερωτικά με πολλές γυναίκες. Οι περισσότερες, κρίνοντας από τις επιστολές και τα ημερολόγια του, είχαν αριστοκρατική καταγωγή.
Τον Απρίλιο του 1901 παντρεύτηκε με τη νεαρή γλύπτρια Κλάρα Βέστχοφ.
Πέθανε από λευχαιμία με φριχτούς πόνους σε νοσοκομείο στην Ελβετία, στις 29 Δεκεμβρίου 1926, σε ηλικία 51 ετών.
Σχετικά Κείμενα
“…Δεν υπάρχει χειρότερη φυλακή απ’ το φόβο να μην πληγώσουμε κάποιον που μας αγαπά….”
***Πολ Βερλαίν
O Πολ Βερλαίν γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 1896, ήταν Γάλλος ποιητής που αποτέλεσε ηγετική φυσιογνωμία του κινήματος του συμβολισμού.
Ο Βερλαίν χαρακτηρίζεται ως ένας καθαρά λυρικός ποιητής που σημάδεψε μία μετάβαση από το ρομαντισμό στο κίνημα του συμβολισμού.
Έμεινε στην ιστορία όμως, κυρίως εξαιτίας της ερωτικής σχέσης που είχε με τον Ρεμπώ.
Φρόντισε επίσης για την έκδοση της συλλογής Εκλάμψεις του Ρεμπώ, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην καθιέρωσή του.
Ας γυρίσουμε όμως και πάλι στην ταινία.
Η νεαρή Γερμανίδα θα έρθει τελικά πιο κοντά με τον νεαρό Γάλλο.
Εκείνος όμως κρύβει ένα τρομερό μυστικό που ήταν και ο λόγος της αρχικής του προσέγγισης.
Στην πραγματικότητα δεν γνώριζε τον Frantz όπως ισχυρίστηκε στην αρχή, αλλά ήταν αυτός που, όταν οι δυο νεαροί βρέθηκαν ο ένας απέναντι από τον άλλον στο μέτωπο του πολέμου, τον είχε σκοτώσει!
Οι τύψεις για την τρομερή αυτή πράξη τον είχαν φέρει στη Γερμανία, χωρίς και ο ίδιος να γνωρίζει τι ήθελε να πετύχει, με το να έρθει σε επαφή με τους συγγενείς του ανθρώπου που είχε αφαιρέσει την ζωή.
Ο νεαρός Γάλλος όταν αποκαλύπτεται στην αρραβωνιαστικιά του Frantz φεύγει και πάλι για την πατρίδα του.
Εκείνη αν και στην αρχή διστάζει, θα συγχωρέσει τον Γάλλο που σκότωσε τον αρραβωνιαστικό της και δεν θα αποκαλύψει τίποτε στους γονείς του πρώην αρραβωνιαστικού της, αφήνοντάς τους να πιστεύουν ότι τα δυο νεαρά παιδιά υπήρξαν φίλοι και όχι αντίπαλοι.
Πολύ σύντομα θα ταξιδέψει και η ίδια στην Γαλλία σε μια προσπάθεια να κερδίσει ερωτικά τον δολοφόνο του αρραβωνιαστικού της!
Εκεί θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια ακόμα αποκάλυψη! Εκείνος έχει κοπέλα και μάλιστα έχουν προχωρήσει σε ετοιμασίες για τον γάμο τους!
Ο νεαρός Γάλλος, που φαίνεται γόνος πλούσιας οικογενείας, είναι επίσης στενά συνδεδεμένος με την μητέρα του, η οποία μοιάζει και να επιθυμεί τον γάμο του περισσότερο από τον ίδιο, που σίγουρα αισθάνεται κάποια έλξη για την νεαρή Γερμανίδα που τον ακολούθησε πίσω στη Γαλλία.
Λίγο πριν ανέβει στο τρένο και τον εγκαταλείψει οριστικά θα έχουν τον παρακάτω διάλογο:
– Μπορείτε να έρθετε στο γάμο μας…σε έναν μήνα από τώρα…Θα δίνατε μεγάλη χαρά στη Φανή και σε μένα.
– Δε νομίζω.
Εκείνη θα κλάψει και μετά θα φιληθούν για πρώτη και τελευταία φορά λίγο πριν επιβιβαστεί.
– Αννα…
– Είναι πολύ αργά.
– Να είστε ευτυχισμένη Άννα.
Το Frantz είναι κυρίως μια αντιπολεμική ταινία, χωρίς όμως να προβάλλεται η βία του πολέμου. Είναι μια αντιπολεμική ταινία, χωρίς κραυγές και ακρότητες.
Η ερωτική ιστορία που εξελίσσεται χωρίς να ολοκληρώνεται ποτέ, έχει πάντα σαν φόντο τον παραλογισμό του πολέμου.
Η ταινία τελειώνει με την πρωταγωνίστρια να μπαίνει στο μουσείο του Λούβρου και να στέκεται μπροστά στο πίνακα του Εντουάρ Μανέ “Η αυτοκτονία”.
Εκεί θα βρει να κάθεται ήδη ένας άγνωστος της νεαρός και να περιεργάζεται τον πίνακα.
Θα ακολουθήσει ο παρακάτω διάλογος:
– Σας αρέσει και σας αυτός ο πίνακας;
– Ναι. Με κάνει να θέλω να ζήσω.