Multi-tasking Μυθιστόρημα ή αλλιώς το μέλλον του Μυθιστορήματος

Παρόλο που σήμερα διαβάζουμε πολύ όπως προανέφερα, υπάρχει εδώ μια φαινομενική παραδοξότητα. Δεν διαβάζουμε βιβλία. Σχεδόν καθόλου! ‘Όλες οι στατιστικές και οι έρευνες γύρω από το βιβλίο μιλάνε για το ίδιο πράγμα, ειδικά οι νέοι όχι μόνο δεν διαβάζουν βιβλία αλλά και το θεωρούν ένα είδος αναχρονιστικό, βαρετό και ξεπερασμένο.

Την προηγούμενη δεκαετία  είχε γνωρίσει ανάπτυξη ένα είδος λογοτεχνίας που αυθαίρετα την είχα ονομάσει “τύπου reality”.  Μια λογοτεχνία που είχε βρει ένα κοινό κυρίως σε γυναίκες, συνήθως πάνω από 35 που ακόμα τότε δεν είχαν γραφτεί σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Σταδιακά και αυτό το κοινό όσο ερχόταν πιο πολύ σε επαφή με την τεχνολογία και τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης τόσο απομακρυνόταν από το βιβλίο. Έτσι φτάσαμε στο σήμερα, που ουσιαστικά δεν υπάρχει πια κοινό για την λογοτεχνία. Δεν διαβάζει πια σχεδόν κανείς!

Παρ’ όλα αυτά βιβλία συνεχίζουν να εκδίδονται με απίστευτη συχνότητα! Το νέο αυτό είδος λογοτεχνίας μας κληρονόμησε μια γενιά συγγραφέων που παράγει ασταμάτητα.

Ειρωνεία της εποχής: Περισσότεροι οι συγγραφείς από τους αναγνώστες! Τα βιβλία πια είναι αμέτρητα και σχεδόν ο καθένας διεκδικεί το δικαίωμα να διηγηθεί την ιστορία του.

Σήμερα έχει χαθεί και ένας σημαντικό κρίκος με το μυθιστόρημα των προηγούμενων χρόνων. Στα βιβλία εκείνα ο αναγνώστης συχνά θα συναντήσει έναν “φανταστικό” διάλογο ανάμεσα σε συγγραφείς. Ο μυθιστοριογράφος δεν έκρυβε ούτε τις επιρροές που είχε από άλλους συγγραφείς αλλά ούτε και τις διαφωνίες του! Ο σημερινός συγγραφέας δεν κάνει τέτοιο διάλογο, πιθανότατα γιατί δεν έχει διαβάσει άλλους συγγραφείς! Άλλη μια παραδοξότητα της εποχής:
Συγγραφείς που έχουν διαβάσει μόνο τα βιβλία τους!

Ήμουν προχτές με μια παρέα παιδιών και παρακολουθούσαμε μαζί στο Youtube μια εκπομπή του παιγνιδιού Money Drops. Σε μια πολύ κρίσιμη ερώτηση που έκανε η παρουσιάστρια το ερώτημα ήταν πως αναπαράγονται τα δελφίνια. Στην παρέα μου όλα τα παιδιά ταυτόχρονα έβγαλαν τα κινητά τους και σε ελάχιστο χρονικό διάστημα είχαν βρει την σωστή απάντηση που δυστυχώς δεν έδωσε η παρέα στο παιγνίδι και έχασε στη συνέχεια.

Όταν τέλειωσε το παιγνίδι, θέλησα να κάνω στα παιδιά μια σειρά από ερωτήσεις σχετικά με τα δελφίνια. Πόσο χρόνο ζουν κατά μέσο όρο, με τι τρέφονται, ποιες θάλασσες προτιμούν, το επίπεδο νοημοσύνης τους, την σχέση που έχουν με τους ανθρώπους κτλ. Κανείς από την παρέα δεν γνώριζε και αυτό που μου ζήτησαν ήταν να κάνω μία, μία της ερωτήσεις ώστε να έχουν χρόνο να απαντήσουν με βάση το Google.

Σήμερα αναμφισβήτητα ζούμε στην εποχή της άμεσης πληροφορίας, η πληροφορία όποια και αν είναι αυτή που ζητάμε είναι σχεδόν πάντα άμεσα διαθέσιμη. Φαίνεται όμως ότι για κάποιο λόγο μένουμε μόνο στην πληροφορία και δεν φτάνουμε στη γνώση!

Ας κρατήσουμε το τελευταίο γενικό συμπέρασμα και ας πάμε σε έναν δεύτερο χαρακτηρισμό της εποχής. Επίσης αναμφισβήτητα ζούμε στην εποχή του ίντερνετ, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του multitasking. Facebook, Twitter, Instagram, Tik-Tok, Youtube, Snapchat και άλλα μέσα δικτύωσης διεκδικούν και κερδίζουν καθημερινά ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μας.

Ανέφερα πιο πάνω έναν όρο, είπα ότι ζούμε στην εποχή του multitasking. Ας δώσουμε έναν σύντομο ορισμό και γι’ αυτό.

Multitasking στην τεχνολογία είναι ένας όρος που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε ένα πρόγραμμα, μια έξυπνη συσκευή που μπορεί να εκτελεί πολλές λειτουργίες ταυτόχρονα σε αντίθεση με το το single tasking όταν μπορεί να εκτελεί μόνο μια συγκεκριμένη λειτουργία κάθε φορά.

Πολύ πριν η τεχνολογία τον εισάγει σαν όρο, οι γυναίκες ειδικά στις παλιότερες γενιές ήταν ήδη εξοικειωμένες με αυτό. Ας δούμε την παρακάτω εικόνα, η οποία ίσως παραπέμπει σε μια παλιότερη εποχή :

Μια γυναίκα κρατά το μωρό της στην αγκαλιά, σιδερώνει, ενώ έχει ταυτόχρονα το φαγητό στο φούρνο και τα ρούχα στο πλυντήριο. Στο άλλο δωμάτιο ο άντρας της θα περάσει όλο το απόγευμα του προσπαθώντας να βιδώσει μια λάμπα. Ίσως μελετήσει πρώτα το είδος ρεύματος, τα διάφορα είδη λάμπας που υπάρχουν, με ποια θα έχει μεγαλύτερη απόδοση, ποια θα του εξοικονομήσει περισσότερη ενέργεια και πολλά άλλα που θα του “φάνε” όλο το απόγευμα για να καταλήξει τελικά ποια λάμπα θα βιδώσει.

Σήμερα λίγο πολύ όλοι ζούμε σε multitasking συνθήκες. Γίνομαι πιο συγκεκριμένος έχουμε ανοιχτό το Facebook στον υπολογιστή μας και διαβάζουμε αναρτήσεις στο χρονολόγιο, ταυτόχρονα έχουμε ανοιχτό και τον Messenger για να συνομιλούμε με φίλους, ενώ τσεκάρουμε Instagram, Viber και Snapchat από το κινητό ακούγοντας μουσική στο Youtube.

Ο εγκέφαλος μας καθημερινά εθίζεται όλο και περισσότερο σε συνθήκες multitasking θεωρώντας συνθήκες στις οποίες χρειάζεται να λειτουργήσει ως single task αναχρονιστικές, βαρετές και ξεπερασμένες.

Το διάβασμα ενός βιβλίου, δυστυχώς είναι μια λειτουργία που μπορεί να εκτελεστεί μόνο σε single task. Είναι πολύ δύσκολο να διαβάζεις ένα βιβλίο και να έχεις ταυτόχρονα και άλλες λειτουργίες να εκτελέσεις. Οτιδήποτε όμως δεν εξελίσσεται με την εποχή του πεθαίνει.

Η σκέψη αυτή γέννησε το πρώτο μου μυθιστόρημα την Ψηφιακή επιπολαιότητα του έρωτα. Με την ίδια λογική, όμως, έχουν γραφτεί και τα επόμενα δύο μυθιστορήματα μου.

Με συνεχόμενες “παρεμβολές” από τραγούδια, ταινίες και άλλα βιβλία, προσπαθώ να δώσω στο μυθιστόρημά μου την αισθητική του multi-tasking!

Όμως και ο τρόπος γραφής μεταβάλλεται συνεχώς από τον κλασσικό μυθιστορηματικό σε δοκιμιακό, στη συνέχεια μετατρέπεται σε ιστοσελίδα, σε περιοδικό, παρεμβάλλομαι ο ίδιος και λέω τις σκέψεις μου και στο τέλος καταλήγει σε λεύκωμα, χωρίς όλο να αυτό να είναι εις βάρος της ροής.

Η γραφή είναι περισσότερο αφαιρετική. Δεν περιγράφω τοπία, τον καιρό ή τα συναισθήματα των ηρώων. Αφήνω τον αναγνώστη από τις πράξεις των ηρώων να αποφασίσει και να ερμηνεύσει τις συμπεριφορές τους, ανάλογα και με τη δική του διάθεση και τα δικά του βιώματα.

Επίσης το λεξιλόγιο και οι εκφράσεις που χρησιμοποιώ είναι όσο πιο απλές γίνονται, δημιουργώντας συνθήκες πραγματικής εύκολης ανάγνωσης από όλους. Σε μια εποχή που κάνουμε πολλές ώρες chat χρησιμοποιώντας εικονίδια και το ελάχιστο λεξιλόγιο, δεν θέλω να κουράσω τον αναγνώστη με λέξεις που θα του είναι άγνωστες.

Τώρα όσο αφορά την υπόθεση του βιβλίου θα έλεγα ότι, η ψηφιακή επιπολαιότητα του έρωτα είναι ένα μυθιστόρημα που ψηλαφίζει την ερωτική σύγχυση στην εποχή του ίντερνετ.

Ως αξία σήμερα ο έρωτας, μάλλον είναι στην υψηλότερη θέση όλων των εποχών!

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθημερινά στήνουν μια γιορτή του έρωτα, στην οποία αυτός που δεν συμμετέχει σε αυτήν αισθάνεται απρόσκλητος επισκέπτης σε ένα φαντασμαγορικό πάρτι, που το παρακολουθεί αμέτοχος από μια κλειδαρότρυπα. Κάπου εδώ ξεκινά το παράδοξο του έρωτα της εποχής των Social Media. Οι ήρωες μου δεν ξέρουν να διαχειριστούν το τέλος του έρωτα που το βιώνουν σχετικά γρήγορα, ενώ όλοι στην γιορτή τον παρουσιάζουν ως αιώνιο. Στέκουν με αμηχανία στο τέλος του έρωτα, δεν έχουν κάποιο εγχειρίδιο, κάποιον οδηγό να το εξηγήσουν και δεν ξέρουν αν φταίνε οι ίδιοι ή αν κάτι πήγε στραβά… Η ψηφιακή τελειώνει και αυτή το ίδιο απότομα, όπως και ο έρωτας, και είναι εξίσου σύντομη, όπως και αυτός σήμερα.

Και το ρεφρέν γράφτηκε με την ίδια τεχνική που γράφτηκε η Ψηφιακή. Μόνο που στο “ρεφρέν” σχεδόν όλα τα κείμενα που “παρεμβάλλουν” μέσα στην ιστορία έχουν την ίδια θεματική ενότητα και είναι εμπνευσμένα από το χώρο των μπουζουκιών. Αφηγήσεις και Αστικοί Μύθοι για τον Ωνάση, τον Κουγιουμτζή, τον Χιώτη, αλλά και η ιστορία των μπουζουκιών από το σπάσιμο των πιάτων ως σήμερα είναι μόνο μερικές από τις ιστορίες που εκτυλίσσονται παράλληλα με την ερωτική ιστορία. Το “Ρεφρέν” αφηγείται και αυτό μια τέτοια ερωτική ιστορία, όμως δεν μένει σε μια απλή καταγραφή της κατάστασης. Και οι ήρωες του “Ρεφρέν” βιώνουν το τέλος του έρωτα, όμως σε μια υπέρβαση που κάνουν τον μετουσιώνουν σε αγάπη.

«Είναι η αποστολή του έρωτα να πεθάνει και να παραχωρήσει τη θέση του στην αγάπη», γράφω κάπου μέσα στο “Ρεφρέν”.

Μόλις 50 χρόνια πριν δεν ήταν αυτή η αποστολή του. “Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας” του Μάρκες κρατάει για πάντα, ο έρωτας στα χρόνια των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης όχι πια.

Το “Ρεφρέν” ακολουθεί την διαδρομή που ξεκίνησε με την Ψηφιακή, της μετατροπής του αιώνιου έρωτα σε στιγμιαίο σήμερα και τον μετουσιώνει σε αγάπη.

“…Γιατί νομίζεις λένε ότι οι παλιές αγάπες πάνε στον παράδεισο; Γιατί αν μπορεί να υπάρξει άδολη αγάπη, είναι αυτή που θα συναντήσεις στο τέλος του έρωτα. Αν μπορέσουμε να τον μεταβάλλουμε σε αγάπη, έχει εκπληρώσει την αποστολή του!…”
***Το παζλ

Το “Παζλ” μπορεί να χαρακτηριστεί σαν ένα μυθιστόρημα διασκορπισμένο μέσα σε πολλά διηγήματα, στα οποία ψηλαφίζει διαφορετικά στάδια του έρωτα.

Μπορείς να διαβάσεις κάθε ένα από αυτά “αυτόνομα” ακόμα και με τυχαία σειρά, όμως αν το διαβάσεις όλο θα δεις και μια συνολική εικόνα που αλλιώς θα σου έχει διαφύγει!

Τα διηγήματα του βιβλίου διαδραματίζονται “μέσα” σε κάποιο έργο τέχνης και με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν τα κεφάλαια:

– Κεφάλαιο 1ο: “Σχεδόν έρωτας”. Το διήγημά μου είναι μέσα σε έναν αστικό μύθο.

– Κεφάλαιο 2ο: “Η γέννηση του έρωτα”. Το διήγημά μου είναι μέσα σε μια φωτογραφία.

– Κεφάλαιο 3ο: “Ο έρωτας”. Το διήγημά μου είναι μέσα σε έναν πίνακα.

– Κεφάλαιο 4ο: “Ο θάνατος του έρωτα”. Το διήγημά μου είναι μέσα σε ένα τραγούδι.

– Κεφάλαιο 5ο: “Η λήθη του έρωτα”. Το διήγημά μου είναι μέσα σε μια ιστοσελίδα.

– Κεφάλαιο 6ο: “Ο ανεκπλήρωτος έρωτας” Το διήγημά μου είναι μέσα σε ένα βιβλίο.

– Κεφάλαιο 7ο: “Πέρα από τον έρωτα” Το διήγημά μου είναι μέσα σε μια ταινία.

Το κάθε κεφάλαιο συμπληρώνουν και μερικές παρεμβολές σχετικές με την θεματολογία στην οποία διαδραματίζεται το διήγημα. (π..χ. παρεμβολές σχετικές με αστικούς μύθους, στη συνέχεια παρεμβολές σχετικές με τη φωτογραφία, τη ζωγραφική κτλ.)

Το παζλ δεν υπακούει τους κλασσικούς κανόνες της αφήγησης. Είναι ένα μυθιστόρημα που ίσως κρύβεται μέσα σε 7 φαινομενικά αυτόνομα διηγήματα και που ένας ακόμα πιο προσεκτικός αναγνώστης ίσως το εντοπίσει και μέσα σε 3 διαφορετικά βιβλία.

Αν και έχει ένα πρώτο επίπεδο εύκολης ανάγνωσης μιας και οποιαδήποτε χρονική στιγμή και να αποφασίσεις να το συνεχίσεις και από όποιο σημείο και να το ξεκινήσεις μπορείς να το διαβάσεις χωρίς να είσαι υποχρεωμένος να γνωρίζεις τι έχει γραφτεί πριν ή μετά.

Στην ουσία του είναι ένα μυθιστόρημα πολυεπίπεδο.

Το επίπεδο ευκολίας του “παζλ” με το οποίο θα βρεθεί αντιμέτωπος ο αναγνώστης, εξαρτάται μόνο από την διάθεση που θα δείξει για να το ψάξει!

Για να ολοκληρωθεί το κείμενο μου, όπως πρέπει, θα γυρίσουμε στον αρχικό προβληματισμό με τον οποίο ξεκίνησε!