Ηλιοτρόπια του Βίνσεντ Βαν Γκογκ

Στο Μαύρο Γάτο που ο Βαν Γκογκ συνήθιζε να συναντάει άλλους ζωγράφους όπως τον Ντεγκά, τον Πισαρό, τον Γκωγκέν και τον Λωτρέκ πολλές φορές μιλούσαν για την δημιουργία ενός καλλιτεχνικού χωριού, στα πρότυπα κάποιων που υπήρχαν ήδη στην Ιαπωνία. Ένα χωριό όπου θα μαζεύονταν καλλιτέχνες και θα ζούσαν απομονωμένοι από όλα ανταλλάσσοντας ιδέες και δημιουργώντας έργα τέχνης.
Για τους περισσότερους ζωγράφους που συμμετείχαν στην κουβέντα, αυτά ήταν λόγια του αέρα, όμορφα όνειρα, που συνόδευαν το αλκοόλ. Για τον Βίνσεντ όμως, που είχε ήδη ισχυρές επιρροές από την ιαπωνική κουλτούρα, έγινε εμμονή.
Το 1888 θα εγκαταλείψει τελικά το Παρίσι και θα πάει να μείνει σε ένα χωρίο της νότιας Γαλλίας, στην Αρλ. Εκεί ελπίζει να δημιουργήσει το πρώτο καλλιτεχνικό χωριό στα ιαπωνικά πρότυπα.
Όμως τον Βαν Γκογκ που δεν ήταν ούτως η άλλος και πολύ αγαπητός ανάμεσα στους καλλιτεχνικούς κύκλους του Παρισιού δεν τον ακολουθεί κανείς… Εκείνος δεν απογοητεύεται και σε μια σειρά γραμμάτων που ανταλλάσσει με τον αδερφό του τον Τεό που είναι ένας σχετικά επιτυχημένος έμπορος τέχνης προσπαθεί να τον πείσει να μιλήσει και σε άλλους καλλιτέχνες για την Αρλ.
Μετά από πολλές και φιλότιμες προσπάθειες ο Τεό πείθει τον Γκωγκέν να κατέβει στην Αρλ και το ανακοινώνει με ένα γράμμα στον Βίνσεντ που θα ενθουσιαστεί υπερβολικά με την προοπτική αυτή! Ο Βίνσεντ είναι σε υπερένταση και προσπαθεί να κάνει τα πάντα ώστε να κάνει την παραμονή του Γκωγκέν στην Αρλ όμορφη.
Θυμάται ότι ο Γκωγκέν, είχε δείξει ενθουσιασμό για κάποια δικά του έργα, στα οποία απεικονίζονται ηλιοτρόπια στο έδαφος. Μάλιστα από την σειρά των τεσσάρων έργων που είχε δημιουργήσει τότε ο Βαν Γκογκ, ο Γκωγκέν είχε πάρει τα δύο.
Ο Βίνσεντ για να ευχαριστήσει τον φίλο του, φτιάχνει μια νέα σειρά από πίνακες με ηλιοτρόπια, τα οποία θέλει να κρεμάσει στο κίτρινο δωμάτιο όπως το είχε ονομάσει, όπου θα έμενε ο φίλος του στην Αρλ.
“…Τώρα που ελπίζω πως θα ζήσω με τον Γκωγκέν σε ένα δικό μας στούντιο, θέλω να φτιάξω διακοσμήσεις για το στούντιο. Τίποτε άλλο από μεγάλα λουλούδια…” γράφει στον αδερφό του.
Ο Γκωγκέν φτάνει τελικά στην Αρλ και οι δυο καλλιτέχνες φαίνεται αρχικά να τα πηγαίνουν καλά.
Συζητούν και ζωγραφίζουν, μάλιστα θα ζωγραφίσουν και οι δύο το ίδιο θέμα, ένα ρωμαϊκό νεκροταφείο, το Alyscamps και στη συνέχεια θα φτιάξουν ο ένας το πορτραίτο του άλλου.
Ο Βαν Γκογκ ζωγραφίζει τον Γκωγκέν να φοράει έναν κόκκινο μπερέ και ο Γκωγκέν τον Βαν Γκογκ να ζωγραφίζει ηλιοτρόπια!
Η ηρεμία όμως θα κρατήσει πολύ λίγο, οι δυο καλλιτέχνες διαφωνούν και τσακώνονται καθημερινά.
Ο κυριότερος λόγος διαφωνίας τους ο τρόπος που πρέπει να ζωγραφίζει κάποιος…
Ο Γκογκέν προτιμά να ζωγραφίζει από μνήμης σε εσωτερικούς χώρους ενώ ο Βαν Γκογκ προτιμά την ύπαιθρο. Ο Γκωγκεν σχεδόν εξαναγκάζει τον Βαν Γκογκ να αλλάξει τρόπο και εκείνος θα ζωγραφίσει από μνήμης τον πίνακα “O κήπος του Etten”.
Ο Βίνσεντ δεν μένει ικανοποιημένος και γυρίζει και πάλι στον δικό του τρόπο ζωγραφικής, ενώ οι συγκρούσεις κάθε μέρα γίνονται και χειρότερες,
Ο Γκωγκέν θα περιγράψει την συμβίωση εκείνης της περιόδου με τα παρακάτω λόγια:
‘…Ο Βίνσεντ κι εγώ ελάχιστα συμφωνούμε και λιγότερο απ΄ όλα στη ζωγραφική…”
Λίγο μετά θα ακολουθήσει και το περίφημο περιστατικό με το κομμένο αυτί, ο Γκωγκεν θα φύγει από την Αρλ και οι δυο φίλοι δεν θα συναντηθούν ποτέ ξανά!
***Ηλιοτρόπια
Ο διασημότερος πίνακας της σειράς, απεικονίζει 15 ηλιοτρόπια μέσα σε ένα βάζο και σήμερα βρίσκεται στο Λονδίνο, στην Εθνική Πινακοθήκη. Πολλά από τα ηλιοτρόπια που βρίσκονται μέσα στο βάζο είναι νεκρά αλλά και αυτά φέρουν μέσα τους τον σπόρο της αναγέννησης.
Ο πίνακας απεικονίζει τα ηλιοτρόπια που τα άνθη τους στρέφονται πάντα προς τον ήλιο, να έχουν ασυνήθιστα πολλά πέταλα και σχεδόν καθόλου ηλιόσπορους.
Τα ηλιοτρόπια με το πέρασμα του χρόνου, αρχίζουν από κίτρινα να γίνονται καφέ! Και αυτό γιατί φαίνεται πως ο Βαν Γκογκ είχε αναμείξει την κίτρινη μπογιά του με λευκή σκόνη, ώστε να ζωντανέψει το χρώμα.
Ο πίνακας τελικά βγάζει μια έντονη μελαγχολία και ίσως και την μοναξιά που ένιωθε ο καλλιτέχνης. Η υπογραφή του Βίνσεντ θα μπει τελικά πάνω στο βάζο.
“…Ονειρεύομαι ότι ζωγραφίζω και μετά ζωγραφίζω αυτό που ονειρεύομαι…”