Αύγουστος, ένα αριστούργημα για τον ανεκπλήρωτο έρωτα
Το 1978 η πόλη της της Θεσσαλονίκης γνώρισε έναν καταστροφικό σεισμό, που προξένησε τον θάνατο πολλών ανθρώπων, ενώ χιλιάδες ήταν και αυτοί που έμειναν άστεγοι.
Ο νεαρός τότε (30 χρονών) Νίκος Παπάζογλου, που ήταν ήδη παντρεμένος και είχε μια νεογέννητη κόρη, υπέστη στο σπίτι που έμενε πολλές ζημιές.
Ο ίδιος ο Παπάζογλου περιγράφει ότι:
“…Το σπίτι είχε κοπεί σαν πράσο, γύρω, γύρω…”
Από τον φόβο των μετασεισμών, που συνεχίζονταν αμείωτοι, αποφάσισε να στείλει, για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, τη γυναίκα του σε συγγενείς στην Αμερική.
Ο Αύγουστος του 1978 θα βρει τον Παπάζογλου μόνο του στη Θεσσαλονίκη και έτσι θα αποδεχτεί την πρόσκληση του Διονύση Σαββόπουλου να τον συναντήσει στο Πήλιο.
Στο Πήλιο, όπως θα περιγράψει αργότερα ο ίδιος:
“…Έπεσα μπροστά σε μια φοβερή καλλονή.. και φοβήθηκα τόσο πολύ…φοβήθηκα να ερωτευτώ…και επέστρεψα στη Θεσσαλονίκη τρέχοντας…κλείστηκα στο σπίτι…και έγραψα τον Αύγουστο…”
Ο Νίκος Παπάζογλου θα κλειστεί με την κιθάρα του στο studio που είχε στην οδό Παπάφη και θα ξεκινήσει να γράφει.
Έπαιζε και η μελωδία και οι στίχοι ήταν σαν να υπήρχαν ήδη στο μυαλό του και απλά έπρεπε να τους αποτυπώσει στο χαρτί!
Αργά το βράδυ εκείνη την ημέρα του χτυπάει την πόρτα ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος, που τότε έμενε από πάνω.
“…Για να δω τι γράφεις…”, προκάλεσε ο ποιητής τον νεαρό καλλιτέχνη!
Η πρώτη στροφή του τραγουδιού ήταν μια προσπάθεια του Παπάζογλου να περιγράψει τον φόβο, που γεννάει η υπερβολική χαρά και ευτυχία!
Ο φόβος ότι εκείνη την στιγμή, στο φανταστικό ισοζύγιο, την στερείς από κάποιον άλλον!
“…Αυτή την αίσθηση ότι κλέβεις από τον κοινό πλούτο χαράς…ότι κάποιοι άλλοι θα υποφέρουν, επειδή εσύ έχεις λίγη περισσότερη χαρά….το κυνήγι του κοσμικού μπαλάνσου…”,
όπως θα το περιγράψει αρκετά χρόνια μετά ο ίδιος στον Λευτέρη Παπαδόπουλο.
Ο στίχος, λοιπόν, που διάβασε ο Χριστιανόπουλος ήταν κάπως έτσι:
“… Μα γιατί το τραγούδι να `ναι λυπητερό, ενώ η ψυχή μου είναι σε τέτοια ανάταση, γιατί να μην γιορτάζει κι αυτή, μαζί μου εδώ στην έκσταση…”
Το κοιτάει ο ποιητής και απευθυνόμενος στον Παπάζογλου του λέει:
– Αυτό δεν είναι τραγούδι, είναι ποίημα!
– Μα πως έχω και την μουσική
– Παίξ’ την!
Πήρε την κιθάρα ο Παπάζογλου και ξεκίνησε να παίζει. Όταν τελείωσε το τραγούδι, ο Χριστιανόπουλος πήρε ένα μολύβι και άρχισε να διαγράφει, μονολογώντας:
“…έκσταση…έξαψη…τα αφηρημένα ουσιαστικά έξω! Είναι ευκολία!..”
Όταν έφυγε ο ποιητής, ο Νίκος Παπάζογλου πήρε την κιθάρα του και τελικά έδωσε στο τραγούδι την μορφή που όλοι γνωρίζουμε σήμερα:
Μα γιατί το τραγούδι να `ναι λυπητερό
με μιας θαρρείς κι απ’ την καρδιά μου ξέκοψε
κι αυτή τη στιγμή που πλημμυρίζω χαρά
ανέβηκε ως τα χείλη μου και με `πνιξε
φυλάξου για το τέλος θα μου πεις
Σ’ αγαπάω μα δεν έχω μιλιά να στο πω
κι αυτό είναι ένας καημός αβάσταχτος
λιώνω στον πόνο γιατί νιώθω κι εγώ
ο δρόμος που τραβάμε είναι αδιάβατος
κουράγιο θα περάσει θα μου πεις
Πώς μπορώ να ξεχάσω τα λυτά της μαλλιά
την άμμο που σαν καταρράχτης έλουζε
καθώς έσκυβε πάνω μου χιλιάδες φιλιά
διαμάντια που απλόχερα μου χάριζε
θα πάω κι ας μου βγει και σε κακό
Σε ποιαν έκσταση απάνω σε χορό μαγικό
μπορεί ένα τέτοιο πλάσμα να γεννήθηκε
από ποιο μακρινό αστέρι είναι το φως
που μες τα δυο της μάτια πήγε κρύφτηκε
κι εγώ ο τυχερός που το `χει δει
Μες το βλέμμα της ένας τόσο δα ουρανός
αστράφτει συννεφιάζει αναδιπλώνεται
μα σαν πέφτει η νύχτα πλημμυρίζει με φως
φεγγάρι αυγουστιάτικο υψώνεται
και φέγγει από μέσα η φυλακή
Πώς μπορώ να ξεχάσω τα λυτά της μαλλιά
την άμμο που σαν καταρράχτης έλουζε
καθώς έσκυβε πάνω μου χιλιάδες φιλιά
διαμάντια που απλόχερα μου χάριζε
θα πάω κι ας μου βγει και σε κακό
Τον ανεκπλήρωτο αυτό έρωτα, που ενέπνευσε ένα από τα πιο ωραία τραγούδια της ελληνικής δισκογραφίας, τελικά ο Παπάζογλου θα τον συναντήσει πάλι πιο ήρεμος πια και θα της εξομολογηθεί ότι για εκείνη έγραψε τον “Αύγουστο”.
Ήταν η πρώτη φορά επίσης, πάντα σύμφωνα με τον ίδιο τον δημιουργό, που του βγήκε μια μουσική λόγια, ανεξάρτητη από τις rock ή τις λαϊκές καταβολές του.
Έξι χρόνια αργότερα, το 1984, το τραγούδι θα συμπεριληφθεί στο άλμπουμ ”Χαράτσι”.
Μερικά χρόνια αργότερα θα γίνει και η κύρια αφορμή για να συνεργαστεί με τον Μάνο Χατζιδάκι, στις παραστάσεις του στον ”Σείριο”, στο ZOOM, τη σαιζόν 1987 – 88.
Εξάλλου παίζοντας το συγκεκριμένο κομμάτι ο Χατζιδάκις λίγο πριν την κυκλοφορία του, στις περίφημες εκπομπές που έκανε στο Τρίτο Πρόγραμμα, το είχε προλογίσει ως:
‘…Ένα αριστούργημα…’
Πηγές: lifo.gr, studio3newcastle.com, e-orfeas.gr, stixoi.info
Το διήγημα που ακολουθεί είναι εμπνευσμένο από το τραγούδι “Αύγουστο” και ακολουθεί μια φανταστική διαδρομή ενός ημερολογίου που κράταγε ο Νίκος Παπάζογλου για έναν χρόνο μετά τον Αύγουστο του 1978, που γνώρισε τον ανεκπλήρωτο έρωτά του και έγραψε το περίφημο τραγούδι του.
Φυσικά ούτε ημερολόγιο υπάρχει, ούτε οποιαδήποτε σχέση έχει με την πραγματικότητα η παρακάτω αφήγηση.
Σχετικά Κείμενα
***Διήγημα – 11 μήνες μέχρι τον Αύγουστο
Σεπτέμβριος του 1978
”Φυλακή…η άτιμη η φυλακή, που μας αναγκάζει να είμαστε νομιμόφρονες…”
Το πρώτο πράγμα που πρόσεξα πάνω της ήταν τα μαλλιά της. Λυτά, αλλά και περήφανα.
Πόσες ώρες να της μίλαγα εκείνο το πρώτο βράδυ; Ξαφνικά ήθελα να της διηγηθώ ολόκληρη τη ζωή μου!
Να καταλάβει τα πάντα! Να καταλάβω και εγώ!
Οκτώβριος του 1978
Της είπα ότι έγραψα ένα τραγούδι για εκείνη και το μόνο που με ρώτησε ήταν τι τίτλο του έδωσα!
“Αύγουστος” της απάντησα!
Φάνηκε να την προβληματίζει ο τίτλος. Θέλησα να της απαγγείλω κάποιο μέρος από τον στίχο ακόμα και να το παίξω με την κιθάρα μου, αλλά δεν έδειξε να επιθυμεί κάτι τέτοιο και δεν το συνέχισα.
Πάλι μίλαγα συνέχεια! Τι παθαίνω;
Νοέμβριος του 1978
Όπως έσκυψε να με αποχαιρετήσει με φίλησε στο στόμα και χωρίς να το καταλάβω καλά καλά δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε να φιλιόμαστε.
Νιώθω περίεργα!
Θα είναι άραγε αυτή γυναίκα, η ζωή που δεν έζησα;
Με έχει καλέσει σπίτι της! Θα πάω κι ας μου βγει και σε κακό…
Δεκέμβριος του 1978
Τα μάτια της είναι τόσο φωτεινά, με κοιτάζει την περισσότερη ώρα αμίλητη.
Δεν με ρωτάει τίποτε. Αν θα με δει πάλι…πότε θα με δει πάλι…μου μιλάει με το βλέμμα…
Αισθάνομαι πολύ τυχερός όταν είμαι μαζί της… Μόνο όμως τότε…
Ιανουάριος του 1979
Σήμερα διέκρινα στο βλέμμα της την ίδια απελπισία με την δικιά μου.
Ας μην μου λέει τίποτε, ας μην ζητάει τίποτε…αρχίζει και αυτήν να την καταβάλλει…
Αργά ή γρήγορα θα πρέπει να το συζητήσουμε…
Φεβρουάριος του 1979
Προσπάθησα να της μιλήσω για την ευτυχία που νιώθω, όταν βρίσκομαι κοντά της.
Αισθάνομαι σαν να την κλέβω από κάποιον άλλον, της είπα!
Γέλασε στην αρχή και στη συνέχεια σαν να φοβήθηκε και για εκείνη, αλλά και για μένα, μισο-αστεία, μισο-σοβαρά, μου είπε:
“…φυλάξου για το τέλος…”
Μάρτιος του 1979
Από την μέρα που ανέφερε την λέξη “τέλος” σαν να με έχει στοιχειώσει…
Ξέρω ότι είναι αναπόφευκτο…
Απλά αυτή τη στιγμή ελπίζω να κρατήσει όσο το δυνατόν περισσότερο…
Απρίλιος του 1979
Η ζωή μου όλη μια χαρμολύπη.
Μάιος του 1979
Δεν απολαμβάνω πια ούτε τις ώρες που είμαστε μαζί.
Ιούνιος του 1979
Την σκέφτομαι όλη μέρα! Όταν την βλέπω θέλω τόσα να της πω, αλλά καταλήγω να μην λέω τίποτε!
Ιούλιος του 1979
Της το είπα! Της είπα “…Σ’ αγαπώ…”
Δεν μίλησε, δεν αντέδρασε καθόλου.
Από την αμηχανία μου, άρχισα να παραμιλώ!
Στο τέλος, σχεδόν φωνάζοντας, της είπα ότι η αγάπη μου έχει γίνει καημός αβάσταχτος.
Συνέχισε να με κοιτά αμίλητη, αλλά τα μάτια της ήταν υγρά.
Μην ξανάρθεις, μου είπε και μου γύρισε την πλάτη και κατευθύνθηκε στην κουζίνα.
Έφυγα.
Αύγουστος του 1979
…
ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ-Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
Παπάζογλου – Χριστιανόπουλος – Πεντζίκης
———————————————————————-